De beschermheilige van Mexico

Iedereen die Mexico weleens heeft bezocht, heeft haar afbeelding gezien: de getinte maagd Maria gehuld in een turquoise gekleurde mantel. Je ziet haar in fotolijstjes in huis, op t-shirts, op en in bussen en taxi's. Ze is de beschermheilige van Mexico en Latijns-Amerika: Onze-Lieve-Vrouw van Guadalupe. 12 December is haar feestdag en dit is haar wonderlijke verhaal.

Keerpunt

De Spaanse conquistadores hadden begin 16e eeuw in korte tijd het terrein van het huidige Mexico veroverd. De bijbehorende hearts and minds van de inheemse bevolking winnen en ze bekeren naar het Rooms-Katholieke geloof was een moeilijkere opgave. De inheemse volken zoals o.a. de Azteken hadden immers een uitgebreid eigen religieus systeem. Eind 1531, zo'n 10 jaar na de Spaanse verovering, was daar echter de indiaan Juan Diego Cuauhtlatoatzin. Op 12 december verscheen ergens in Mexico-Stad aan hem de maagd Maria onder de naam Guadalupe. In zijn eigen taal sprak zij hem toe en gebood hem een katholieke kerk voor haar te bouwen. Aangezien hij bewijsmateriaal nodig had om de lokale Spaanse aartsbisschop te overtuigen, zorgde Maria ervoor dat haar afbeelding in de mantel van Juan Diego verscheen. Het was genoeg om de aartsbisschop aan het werk te zetten. Het verhaal werd gedeeld, de kerk werd gebouwd en enkele wonderbaarlijke genezingen volgden. Het was genoeg om miljoenen indianen te overtuigen om zich te bekeren tot het katholieke geloof.

[column] Waarom Trump wel eens goed nieuws kan zijn voor Mexico

‘Arm Mexico, zo ver van God, zo dicht bij de VS’. De huidige Mexicaanse president Peña Nieto zal nog wel eens denken aan die uitspraak die door één van zijn voorgangers uit de 19e eeuw werd gedaan. Zeker nu hij, naast pittige binnenlandse uitdagingen, te maken heeft met Donald Trump als evenknie in de VS. De opperbully in het noorden heeft de goede relatie met Mexico immers flink onder druk gezet met zijn plannen voor een muur en uitspraken over bad hombres. Desondanks zou het presidentschap van Trump echter juist wel eens goed uit kunnen pakken voor Mexico.

Wanneer er in de VS een briesje waait dan steekt in Mexico een storm op. Zo wordt de economische afhankelijkheid van Mexico ten opzichte van de VS vaak omschreven. Die afhankelijkheid is het resultaat van ruim 20 jaar NAFTA, het vrijhandelsverdrag tussen de VS, Mexico en Canada. Volgens Trump een verdrag dat desastreus is geweest voor de VS en voordelig voor Mexico. Per sector zijn er wel winnaars en verliezers aan te wijzen, maar de balans slaat niet uit in het voordeel voor één van de twee landen.

De Trump piñata's zijn niet aan te slepen

Radio Brasil

Tijdens de wedstrijd Brazilië - Mexico tijdens het WK voetbal 2014 was ik te gast bij het radioprogramma "Radio Brasil" op NPO Radio 1 om Mexico te vertegenwoordigen. Met de presentatoren Rob Oudkerk en Ronald Boot en Braziliaans oud-voetballer Leonardo dos Santos Silva hadden we het niet alleen over voetbal maar ook over serieuzere zaken die spelen in Mexico en Brazilië. Hieronder een korte impressie van die avond.

 

México Lindo y Querido

Na bijna vijf jaar in Mexico-Stad gewoond te hebben, sta ik nu voor de terugkeer naar Nederland met mijn Mexicaanse partner. Aan de hand van clichés en stereotiepen zal ik uiteendoen hoe wonen en werken in Mexico nu eigenlijk is. Hierbij mag ik graag opmerken dat een succesvol verblijf in het buitenland grotendeels van iemands eigen instelling en houding afhangt. Marjon van Royen: geef dus nooit de schuld aan het land en haar inwoners.

Mexico is in oorlog en het is er levensgevaarlijk 
Inderdaad worden er in bepaalde gedeeltes van het enorme land door drugsbendes territoriale kwesties op leven en dood uitgevochten. In de meeste plaatsen waar je je als niet-drugsdealende buitenlander begeeft, is het echter uiterst aangenaam vertoeven. De brutaliteit en intensiteit van het geweld is natuurlijk uitstekend materiaal voor de media, maar laat je dus absoluut niet afschrikken en reis gewoon af naar Mexico.
Daarnaast kan je je bezoek of verblijf net zo gevaarlijk maken als je zelf wilt. Je inlaten met drugshandel: gevaarlijk. Je ´s nachts alleen in ruige buurten begeven: gevaarlijk. Je hoofd gebruiken en geen gekke dingen doen die je thuis ook niet doet: niet zo gevaarlijk. Ikzelf heb me nooit thuis opgesloten of overdreven maatregelen moeten nemen en ik ben in geen enkele gevaarlijke of vervelende situatie terecht gekomen.

Mexico is een Derde Wereldland vol armoede en corruptie
Er zijn inderdaad miljoenen armen. Die hebben geen fatsoenlijk leven, maar het land zelf arm noemen is een vergissing. Mexico is één van de grootste economieën ter wereld met

De pot en de ketel

Toen ik ruim zes jaar geleden voor het eerst voet op Mexicaanse bodem zette, had ik nog een bepaalde vrees dat ik nog weleens uit zou kunnen worden gemaakt voor vuile gringo of een vergelijkbare expressie van vreemdelingenhaat zou kunnen ontvangen. Ik denk dat in maximaal drie gelegenheden die vrees bewaarheid is geworden, maar dat ik verder bedolven ben onder een ware vloed van gastvriendelijkheid. De blanke westerling word hier liefkozend güero genoemd en wordt zelfs positief gediscrimineerd. Men kijkt op tegen de zogenaamde Eerste Wereld en alles wat er vandaan komt, dus ook haar inwoners. Deuren gaan makkelijker voor je open, voor een baan krijg je de voorkeur boven een Mexicaan en sommigen beschouwen het hebben van een Europese vriend zelfs als een trofee. Dit wordt ook wel malinchisme genoemd, een begrip dat verwijst naar La Malinche, de inheemse vrouw die de Spaanse conquistador Hernán Cortés hielp om Mexico te veroveren.

Steentje

Komend vanuit het rijke Europa en geconfronteerd met de armoede in Mexico, is het gevoel om iets te willen doen ten behoeve van de Mexicaanse bevolking haast onvermijdelijk. Voor mij, zoals voor de meesten, blijft het echter bij goede bedoelingen en plannen die nooit uit worden gevoerd. Maar na het aannemen van twee nieuwe werknemers omdat ik mijn verkoopteam wilde uitbreiden, voel ik toch een soort genoegdoening.

Officieel is de werkloosheid in Mexico op dit moment 5.2%. Niet slecht wanneer je het bijvoorbeeld vergelijkt met dat van Spanje waar het percentage rond de 20% ligt. Het Mexicaanse percentage echter doet niet volledig recht aan de werkelijkheid, de mensen die in de informele sector werkzaam zijn worden ook meegeteld.Zij beschikken inderdaad over een inkomen, maar deze is niet vast, er wordt geen belasting over betaald en een basis ziektekostenverzekering bestaat niet voor hen. Deze mensen vervullen banen die normaliter niet eens zouden bestaan, wat voorbeelden: de verkoper van illegale cd´s die in de metro zijn product aanbiedt en via een rugzak vol speakers een voorproefje aanbiedt; de vrouw die zelfgemaakte taco´s via de kofferbak van haar auto aan de man brengt; de zogenaamde viene viene (kom-maar kom-maar) die de parkeerruimte op de openbare weg beheerst, je meehelpt je auto in te parkeren en deze in je afwezigheid ¨beschermt¨ (of bekrast als je niet betaalt).

Onlangs werd bekend dat van de werkende Mexicanen liefst 28.5% werkzaam is in deze informele sector. Zolang de overheid er niet in slaagt voldoende formele, waardige banen te creëren, zal deze sector van groot belang blijven. Een revolutie zal ik niet ontketenen, maar ik hoop tenminste een minuscuul steentje bij te dragen aan de ontwikkeling van Mexico door het scheppen en blijven scheppen van formele banen. 

Geschreven voor La Chispa.

Stalen ros

Regelmatig ontvang ik de vraag of ik Nederland niet mis. Waarop ik altijd een stug no als antwoord geef wat me vaak bevreemde uitdrukkingen oplevert. Heimwee is dan ook geen thema voor mij, maar als ik dan per se iets zou moeten noemen wat ik mis, zou ik fietsen zeggen. Het zou waarschijnlijk tot nog meer verbazing onder de Mexicanen leiden. De fiets wordt hier immers nog altijd meer gezien als een speelgoed voor kinderen in plaats van een volwaardig vervoersmiddel. Ik beweeg me hier dan ook voort met het openbaar vervoer of met de benenwagen. Een auto bezit ik niet omdat ik overal eenvoudig en goedkoop kan komen. Een fiets bezit ik niet vanwege een gebrek aan moed.

Ik ben een meer dan ervaren fietser, maar laten we zeggen dat de rijstijl van de inwoners van Mexico-Stad mij er van weerhoudt om een stalen ros aan te schaffen. Aangezien hier een rijbewijs gewoon gekocht kan worden zonder rijlessen en –examens af te leggen, zijn de Mexicanen nu niet bepaald de beste chauffeurs. In de betonnen jungle van Mexico-Stad geldt dan ook het recht van de sterkste en daarbij moeten fietsers het dus ontgelden. De laatste jaren wordt uit overheidswege het gebruik van de fiets gepromoot als een milieuvriendelijk en gezondheidsstimulerend vervoersmiddel en probeert men de automobilisten respect bij te brengen voor de fietsende medeweggebruiker. Zo wilt burgemeester Marcelo Ebrard ter promotie af en toe ook wel eens een rondje fietsen door de straten van de hoofdstad. Met een helm op, dat dan weer wel.

Ondanks alle initiatieven en goede bedoelingen, blijf ik voorlopig op het trottoir lopen. Daar moet ik echter soms wel uit blijven kijken voor fietsers die hun toevlucht hebben gezocht op de stoep.

Geschreven voor La Chispa. 

Wonderen

Zoals Gandhi zei is de beschaving van een volk te meten aan de mate van respect waarmee ze met hun dieren omgaan. Wat dat betreft heeft Mexico nog een lange weg te gaan wanneer ik in de media een verhaal lees over vier jongens die in deelstaat Nayarit een straathond voor de lol mishandelden en met stokken doodsloegen. Om eerlijk te zijn, ben ik inmiddels murw voor het nieuws over de slachtoffers van het drugsgerelateerde geweld. Zoveel doden hier, zoveel doden daar; het zal wel. Maar een dergelijk verhaal over extreem dierengeweld raakt me wel. Als je door het land gereisd hebt, dan zal je vast gezien hebben dat er veel straathonden zijn. Er wordt geschat dat er in Mexico in totaal 16 miljoen honden zijn waarvan er 10 miljoen permanent op de straat leven. Deze laatste groep is vaak het slachtoffer van geweld en misbruik door de mens.
Laatst was ik op bezoek bij iemand die naast verontwaardigd zijn, ook daadwerkelijk iets doet. Patricia Ruiz richtte na de dood van haar hond in 2004, een kuuroord op voor honden van de straat die oud, ziek en/of mishandeld zijn. Het kuuroord genaamd Milagros Caninos (Hondse Wonderen) biedt inmiddels plaats aan tientallen slachtoffers van de onverschillig- en wreedheid van de Mexicaanse samenleving. Volgens een onderzoek van de politieke partij Partido Verde (Groene Partij) wordt liefst 70% van de dieren in Mexico mishandeld. Er is dus nog enorm veel werk te verrichten voor de dierenrechtenbeweging in een land waar sowieso straffeloosheid eerder regel dan uitzondering is. In de Mexicaanse senaat ligt inmiddels een wetsvoorstel waarin gepleit wordt om dierenmishandeling een strafbaar feit te maken, maar het voorstel ligt al bijna een jaar onaangeraakt op de plank. Hoop is er voor verbetering, maar in een land waar men onverschillig jegens de dood is, is het respecteren van dieren wellicht teveel gevraagd.

Als je meer wilt weten over het kuuroord, breng dan een bezoek aan hun (Spaanstalige) site: milagroscaninos.org

Er is er één jarig...

De afgelopen dagen hing er een gezonde spanning in de straten van Mexico-Stad. De Mexicaanse driekleur was alom vertegenwoordigd, enorme versierselen met patriottische symboliek werden opgehangen, nationale monumenten werden nog even extra opgepoetst, gigantische beeldschermen werden geïnstalleerd en ogenschijnlijk het gehele politiekorps van Mexico-Stad was zich aan het voorbereiden op een speciaal evenement. Mexico en haar hoofdstad maakten zich immers op voor de historische datum van 15 september. Precies tweehonderd jaar eerder op die dag riep pastoor Miguel Hidalgo zijn volgelingen op om te rebelleren tegen de Spaanse overheerser wat uiteindelijk leidde tot de onafhankelijkheid van Mexico. Die gebeurtenis word elk jaar herdacht en gevierd en is daarmee de belangrijkste nationale feestdag van Mexico. Normaal is het epicentrum van deze viering het immens grote centrale plein van de hoofdstad, het Zócalo. Stipt om 23.00 verschijnt daar dan de president op het balkon van het presidentiële paleis waarbij hij de originele kerkklok van Miguel Hidalgo luidt, zijn kreet nabootst en steevast eindigt met een driewerf ´¡Viva México!´ wat wordt herhaald door de duizenden toeschouwers op het plein. Verder wordt de ceremonie opgeluisterd met concerten en vuurwerk. Deze festiviteiten trekken jaarlijks zo´n 100 tot 200.000 mensen naar het centrum en het Zócalo.



Voor deze tweehonderdste editie is er echter groter uitgepakt dan gebruikelijk. Het weinige vertrouwen in haar overheid en de ontevredenheid over de staat waarin het land zich tegenwoordig bevindt, had in de afgelopen maanden bij het Mexicaanse volk gezorgd voor algehele scepsis of er nu wel wat te vieren viel. Maar nu de feestdag eenmaal is gekomen, maakt men zich dan toch maar op voor een spetterend feest. Voor de geplande festiviteiten voldoet de oppervlakte van het Zócalo niet en is er ook gebruik gemaakt van de capaciteit van de nabijgelegen boulevard Paseo de Reforma tot aan het plein van wellicht het meest bekende nationale monument: El Ángel de Independencia (de Engel van de Onafhankelijkheid). En dat was maar goed ook. Er kwamen immers ruim 1 miljoen mensen op de festiviteiten af, bestaande uit concerten van beroemde Mexicaanse artiesten en spectaculaire vuurwerk- en lichtshows. Tot in de late uurtjes danste ik met mijn partner op straat op de klanken van Los Tigres del Norte. Naast vele Mexicanen zag ik ook menig buitenlandse toerist uitgedost in het rood, wit en groen zich dansend overgeven aan het feit dat de Mexicaanse natie tweehonderd jaar bestaat. De vrees van de autoriteiten voor incidenten bleek ongegrond en ontelbare katers de dag erop was het enige waar men over kon klagen. Het Mexicaanse volk is inmiddels bijna weer hersteld van al het feestgedruis en zal deze maandag weer over gaan tot de orde van de dag. Maar tot die tijd: leve de jarige job, leve Mexico!

Geschreven voor La Chispa

Waterschade

Het weer. Dat is één van de redenen die ik altijd aangeef wanneer ik gevraagd wordt waarom ik naar Mexico gekomen of gegaan ben. Ondanks drieëntwintig jaar ervaring in Nederland, heb ik nog immer een gezonde afkeer van temperaturen onder de 18 graden en elk type van neerslag. Al op vroege leeftijd nam ik me voor om, wanneer ik eenmaal groot zou zijn, naar een land met een zonnig klimaat te vertrekken. En als je zon zoekt dan zit je goed in Mexico en het klimaat van haar hoofdstad is uiterst aangenaam. Voordat ik emigreerde, bracht ik tweemaal een bezoek aan Mexico-Stad gedurende de lente met geen spatje regen en een altijd stralende zon. Toen ik na een verblijf van vijf maanden, in mei 2007, opeens overvallen werd door een fikse regenbui werd ik nog enigszins bevangen door nostalgie. In de opeenvolgende dagen viel er echter veel meer regen wat mij bij toch vragen opriep. Navraag leverde op dat Mexico-Stad een regenseizoen bleek te kennen dat rond eind mei begint en duurt tot het begin van september. Mijn eerste zomer werd derhalve gekenmerkt door vele stortbuien.


De massale regenval is voor sommige inwoners van Mexico-Stad echter veel meer dan slechts een ergernis. De combinatie van een gebrekkig rioleringssysteem en de hevige neerslag zorgt meer dan eens voor overstromingen met fikse materiële schade als gevolg. Deze wijken, gelegen in de armere gebieden van de stad, hebben sowieso vaak te kampen met watergerelateerde problemen. Regelmatig wordt de wateraanvoer afgesloten en moeten zij het dagen zonder water doen. Ook is er een sprake van een algemeen gebrek aan schoon drinkwater. Prins Willem-Alexander heeft al vaak het thema van een beter waterbeheer aangekaart bij de wereldleiders en wellicht dat in de komende jaren dit onderwerp in Mexico belangrijker wordt dan de strijd tegen de drugskartels. Inmiddels ben ikzelf bezig met mijn vierde regenseizoen. De problematiek reikt bij mij niet verder dan af en toe een natte kruin. Aftellen maar totdat het september is.

Geschreven voor La Chispa

De Mexicaanse koorts

Na de uitbraak van het H1N1 virus vorig jaar, lijkt er nu een nieuwe ziekte rond te waren in Mexico. Het immer aanhoudende drugsgeweld. Ontvoeringen van politici. Het langzame herstel van de economie. De dreigende milieuschade door de olievlek in de Golf van Mexico. Het maakt de Mexicaanse bevolking even niets meer uit. De totale bevolking lijkt geïnfecteerd te zijn met de WK-koorts. Het wereldkampioenschap voetbal is namelijk begonnen en de prestaties van bondscoach Javier Aguirre en zijn elftal bepalen momenteel het wel en wee van de Mexicaanse natie. Menig regeringsleider is verheugd met de afleiding die het topevenement in Zuid-Afrika biedt, maar voor president Felipe Calderón is het toernooi meer dan een welkome time-out.

Slachtoffers van de WK-koorts

De populariteit van de Mexicaanse regering bevindt zich immers ver onder het nulpunt. Op het gebied van veiligheid gaat veel mis. Ondanks de inzet van vele militairen en politie-eenheden lukt het Calderón maar niet om het buitensporige drugsgerelateerde geweld te beteugelen en zelfs hoogwaardigheidsbekleders zijn hun leven niet meer zeker. De economische dreun die vorig jaar werd ontvangen is nog niet geheel verwerkt en de werkloosheid blijft stijgen. De fiducie die het Mexicaanse volk in haar leiders heeft, is logischerwijs erg gering. Ondanks het feit dat de Mexicaanse natie dit jaar haar 200-jarige bestaan viert, zijn de Mexicanen dus allerminst in een jubelstemming. De regering heeft voor deze viering grootst uitgepakt met allerlei festiviteiten en patriottistische retoriek en symboliek, maar het laat de Mexicanen vooralsnog koud. Waar de Mexicanen wél warm voor lopen is het voetbal; samen met het rooms-katholieke geloof, de grootste religie van Mexico. Niemand luistert echter in deze dagen naar aartbisschop Norberto Rivera, maar alleen maar naar bondscoach Javier Aguirre. Dat hij enkele maanden terug in de Spaanse media verklaarde dat Mexico jodido (naar de klote) is, is hem inmiddels vergeven; zolang het team maar presteert. Na een enigzins moeizame kwalificatie voor het toernooi lag het vertrouwen in het Mexicaanse elftal desondanks echter niet veel hoger dan het vertrouwen in de regering. Na decennia lang te zijn voorgelogen door haar leiders, lijkt het Mexicaanse volk inmiddels standaard een houding aangenomen te hebben van ´ver para creer´ (eerst zien, dan geloven).

Wist je dat... (deel 3)

• …Mexicaans geen taal is maar dat het Spaans de officiële taal is in Mexico?
• …Mexico-Stad met jaarlijks 10 moorden per 100.000 inwoners erg laag scoort wanneer je het vergelijkt met andere grote steden in de wereld?
• …Mexicanen vaak wordt verweten lui te zijn maar dat er maar zes officiële feestdagen zijn en men slechts zes vakantiedagen per jaar heeft?
• …het eten in de Mexicaanse restaurants in Nederland weinig lijkt op en totaal niet smaakt naar de echte Mexicaanse gerechten?
• …in Mexico het concept van hangjongeren die mensen zonder reden lastig onbekend is?

Wist je dat... (deel 2)

• …de Mexicaanse economie qua omvang op de 13e plaats staat vóór landen als Nederland, Australië en Zuid-Korea?
• …de rijkste man ter wereld een Mexicaan is?
• …dat ik niks merk van het drugsgeweld in het noorden omdat de afstand tussen het het noorden van het land en Mexico-Stad dezelfde is als die tussen Amsterdam en Lissabon?
• …niet alle Mexicanen op ezeltjes rondrijden maar zich verplaatsen via het op drie na grootste metronetwerk ter wereld, het geprezen systeem van de Metrobús, segways en Hummers?
• …dat het Nederlandse Unilever zijn ijsmerk Ola in Mexico verkoopt onder de merknaam Holanda?

Wist je dat... (deel 1)

• …de Mexicaanse griep afkomstig is uit de Verenigde Staten?
• …de Mexicaanse keuken wereldberoemd en populair is maar dat het gerecht Chili con carne uit Texas komt?
• …als de aarde beeft in de Mexicaanse deelstaat Baja California je aan mij niet hoeft te vragen of alles goed is omdat de afstand van mijn huis tot aan die staat hetzelfde is als die van Amsterdam tot aan Moskou?
• …de lente in Mexico-Stad het warmste seizoen is en de zomer bekend staat als het regenseizoen?
• …dat chocola afkomstig is uit Mexico maar dat de Mexicanen het niet kunnen geloven dat wij Hollanders het in de vorm van vlokken of hagelslag op ons brood doen?

Bicentenario

Het is in de ochtend van 16 september 1810 wanneer in het dorpje Dolores in de staat Guanajuato, pastoor Miguel Hidalgo de klok van zijn kerk luidt. Nadat de leden van de parochie zijn toegestroomd, roept Hidalgo op tot een opstand die uiteindelijk zal leiden tot de onafhankelijkheid van Mexico. Honderd jaar en ruim een maand later, riep politicus Francisco Madero het Mexicaanse volk op om in opstand te komen tegen president Porfirio Díaz. Weer honderd later hoopt Felipe Calderón, huidige president van Mexico, dat dit jaar rustiger zal verlopen.


De economische crisis, het extreme drugsgerelateerde geweld, onveiligheid en recent ook de overstromingen hebben ervoor gezorgd dat de huidige regering allesbehalve populair is. De roep tot aftreden van president Calderón zwelt aan en de fanatiekste criticasters grijpen dit historische jaar zelfs aan om het volk aan te sporen tot een nieuwe revolutie. De revolutionaire graffitileuzen, stickers en pamfletten gaan praktisch immer vergezeld van een afbeelding van Emiliano Zapata, de volksheld van de Mexicaanse revolutie. Voor hem echter zal geen prominente plaats toebedeeld zijn in de officiële festiviteiten; de meeste aandacht gaat uit naar de iconen van de onafhankelijkheidsstrijd. Mannen zoals pastoor Miguel Hidalgo, de militaire priester José Maria Morelos, legeraanvoerder Ignacio Allende, rebel Juan Aldama en politicus Vicente Guerrero. Elke 15 september stipt om 23:00 worden deze helden bejubeld wanneer de Mexicaanse president de schreeuw van Hidalgo nabootst en steevast eindigt met een driewerf ´Viva México´.

De eerste twee weken van september staan altijd in het teken van vaderlandsliefde en historisch besef, maar dit jaar zal het onmogelijk zijn om niet op de hoogte te zijn met het feit dat de Mexicaanse natie 200 jaar onafhankelijkheid viert. De regering pakt de komende maanden uit met ruim 2300 activiteiten op het gebied van cultuur, kunst en sport die plaats zullen vinden in de gehele republiek. Een nieuw en speciaal radiostation zal iedereen op de hoogte houden van deze activiteiten, zoals onder andere publieke debatten over de toekomst van het land, het verstrekken van geschiedenisboekjes voor iedereen en de renovatie van historische gebouwen. Ook infrastructuurprojecten zoals de constructie van een olieraffinaderij in de staat Hidalgo, de aanleg van een nieuwe metrolijn in de hoofdstad en de verbetering van het drainagesysteem zijn projecten die dit jaar het gevoel van patriottisme moeten versterken.

En dat is broodnodig. Het vertrouwen van de Mexicanen in de overheid en een voorspoedige toekomst van het land heeft bijna het nulpunt bereikt. In een feestelijke stemming is het volk allerminst. De aangekondigde activiteiten om het 200 jarige bestaan luister bij te zetten, worden door menigeen fiks bekritiseerd en als grove geldverspilling gezien. Het wordt beschouwd als een moderne vorm van Brood en Spelen om de aandacht af te leiden van alle huidige problemen en uitdagingen die het land kent. In de hoofdstad van elke deelstaat is er een grote klok geplaatst die aftelt naar 16 september 2010, het is te hopen dat het aftellen is naar een explosie…van vreugde.


Gepubliceerd in La Chispa.

Kinderschoenen

Terwijl het drugsbeleid van de Nederlandse overheid steeds repressievere vormen aanneemt, lijken sommige regeringen in Latijns-Amerika een meer liberale stelling in te nemen. Na Argentinië heeft nu ook Mexico het bezit van drugs voor eigen gebruik gelegaliseerd. Voor de Mexicaan is het vanaf 20 augustus j.l. legaal om 5 gram marihuana, 0.5 gram cocaïne en 25 miligram heroïne op zak te hebben. Naast het wapengekletter dat al duizenden Mexicanen het leven heeft gekost, lijkt president Calderon nu ook de wetgeving te gebruiken in zijn drugsoorlog. De Mexicaanse overheid wil de aandacht afleiden van de kleine gebruiker en zich richten op de grote jongens en om zo elke militair en politieagent in te kunnen zetten tegen de machtige drugskartels.

Diego, 23 jaar, student Rechten en fervent drugsgebruiker, haalt de schouders op als ik naar zijn reactie vraag op dit ´goede´ nieuws. ¨Op papier ziet het er leuk uit, maar in de werkelijkheid verandert er weinig¨. Hij legt uit dat de legale status van de kleine gebruiker veranderd is van ´delinquent´ naar ´verslaafde´, maar dat in de praktijk de kans groot blijft dat de politie je mee neemt naar het bureau met alle gevolgen van dien. De gemiddelde Chilango (inwoner van Mexico-Stad) echter, is nauwelijks bekend met het bestaan van de nieuwe wet en dit is ook niet onlogisch. Het wetsvoorstel werd goedgekeurd in de laatste dagen van april, gedurende de hoogtijdagen van de Mexicaanse griep, en onttrok zich zo van alle media-aandacht en toen de wet in werking trad was het wederom muisstil in de media. ¨Dat is geen toeval;¨ meent Denisse, 28 jaar, docent pedagogie, en vervolgt: ¨zo wordt immers grootschalig protest vanuit conservatieve hoek vermeden¨. Ze is van mening dat de Mexicaanse maatschappij een cultuur ontbeert waarin men verantwoordt met drugs om kan gaan. ¨In het verhandelen van drugs zijn we kampioen, maar qua educatie en zorgvuldig gebruik staan we nog in de kinderschoenen.¨

Gepubliceerd in La Chispa. 

Wederzijds onbegrip

¨Hier is het¨ zegt Rodolfo en gebaart me uit te stappen. Vanaf hier zal ik te paard verder gaan richting een inheems dorp aan de andere kant van de heuvel. Ik bevind me in een buitenwijk van San Cristobal de Las Casas, gelegen in wellicht de mooiste staat van Mexico: Chiapas. De staat die wereldberoemd werd nadat het Nationale Zapatistische Bevrijdingsleger (EZLN) zich in 1994 met revolutionaire acties aan het grote publiek presenteerde. Zestien jaar later lijkt er weinig veranderd, want Chiapas blijft een achtergebleven deelstaat met veel armoede en onderontwikkeling. Ook deze buitenwijk ontbeert verharde wegen en de huizen zijn sjofel. De mensen die in het centrum kleurige kleding en handwerk verkopen aan toeristen wonen hier. Aan het begin van de heuvel wordt er de laatste hand gelegd aan enkele gebouwen die beschilderd zijn met propaganda voor de Zapatisten en hun leider subcommandant Marcos. Navraag levert op dat het werkplaatsen zijn waar de buurtbewoners terecht zullen kunnen voor workshops. Wat de verbazing wekt echter, is dat de constructie grotendeels is gefinancieerd door de lokale overheid dat in handen is van de conservatie PRI-partij.

Eenmaal aangekomen op de lokale markt van het dorpje realiseer ik me dat contact leggen met de inheemsen niet eenvoudig is. Wanneer ze onderling praten, luister ik naar één van de vele inheemse talen die Mexico rijk is. Vermoedelijk is mijn Spaans beter dan die van hen. Mijn gids vertelt bovendien dat ze weinig te maken willen hebben met buitenstaanders. Na eeuwen van uitbuiting en onderdrukking valt dat te begrijpen. Met wat zadelpijn neem ik twee uur later plaats in een taxi en vraag me af wat of de in het buitenland populaire EZLN hier hebben bereikt. ¨Tot aan die heuvelrug, dat stuk land behoorde generaties lang toe aan mijn familie¨. Met een zucht van weemoed slaat Carlos af terwijl de meter rustig verder tikt. Veranderingen hebben echter wel degelijk plaatsgevonden. Taxichauffeur Carlos, mesties van 36 jaar oud, verhaalt: ¨Ik had een welvarend leven met mijn familie, maar de komst van Zapatisten heeft dat veranderd. Met geweld namen ze ons land af om het aan hun indios te geven. Ze nemen het recht in eigen hand en hebben geen respect voor de rechtsstaat¨. Ik geef een begrijpend knikje. Ook deze revolutie lijkt gestrand te zijn in wederzijds onbegrip.

Gepubliceerd in La Chispa.