Vive Grupero

Iedereen die Mexico aandoet, komt ze vroeg of laat tegen: de onvermijdelijke mariachi. Een groepje Mexicanen allen gehesen in dezelfde strakke kostuums en getooid met enorme sombrero's die klassieke Mexicaanse liedjes ten gehore brengen via zang, violen, gitaren en trompetten. Of je je nu op een fleurig gekleurd bootje in Xochimilco bevindt of in een gezellige bar in Playa del Carmen, overal loop je de kans om het typisch Mexicaanse ensemble te treffen. De muziek van de mariachi´s kent een lange geschiedenis en is nog altijd populair onder de eigen bevolking. Voor de meeste bezoekers is de mariachi de enige kennismaking met de lokale muziekscene, maar uiteraard is er veel meer onder de Mexicaanse muzikale zon.

De inwoners van Mexico zijn expressieve mensen en houden van zingen en dansen. Als buurland van de Verenigde Staten zijnde, zijn de Mexicanen uiteraard bekend met de Amerikaanse artiesten en genres, maar ook genieten ze van de eigen Spaanstalige creaties in de rock-, hiphop- en popmuziek. Natuurlijk is er op elk feest ook ruime aandacht voor de Latijns-Amerikaanse stijlen als de cumbia, merengue, salsa en ook het meer moderne reggaeton. Naast buitenlandse ritmes hebben de Mexicanen ook vele eigen muziekstijlen ontwikkeld. In de loop der jaren zijn er verschillende soorten romantische en dansbare Mexicaanse genres ontstaan en begin jaren ´90 werd de verzamelnaam grupero geïntroduceerd om al deze genres op één hoop te kunnen gooien. Ik zal hier de vier meest populaire soorten nader toelichten: ranchera, banda, duranguense en norteña.


Ranchera

De nummers die de eerder genoemde mariachi meestal vertolken, komen voort uit het genre ranchera. De ranchera-muziek ontstond eind 19e eeuw in de rurale gebieden van het land en is nog immer populair. In deze stijl worden thema´s bezongen als het leven op de ranch, paarden, de familie, lange nachten in de kroeg en natuurlijk over de liefde in al haar facetten. Vanuit het hart gezongen en ondersteund door violen, gitaren en trompetten. Het heeft iconische artiesten voortgebracht als Pedro Infante, Javier Solís, José Alfredo Jiménez, Juan Gabriel, Rocío Durcal, Chavela Vargas en Vicente Fernandez. Vandaag de dag is de zoon van de laatstgenoemde, Alejandro Fernandez, de vlaggendrager van de ranchera-muziek.

Alejandro Fernandez met het nummer ´El Rey´ live in Madrid.

Banda

In de westelijke staat Sinaloa onstond begin 20ste eeuw de banda. Deze regio kende een behoorlijke aanwezigheid van Duitse en Franse emigranten die hun sporen achterlieten op de lokale muziek. Hun ritmes vermengd met het vrolijke ritme van de cumbia zorgde voor de geboorte van de banda-muziek. Deze mix en het gebruik van blaas- en slaginstrumenten zorgen voor dansbare en soms ook wat drukke muziek. De pionier van het genre is Banda El Recodo, opgericht in 1938 en is, in verschillende bezettingen, nog steeds actief. Andere exponenten zijn Julio Preciado (ex-Recodo), La Arrolladora Banda El Limón en wijlen Valentín Elizalde.

Banda El Recodo met ´Te Presumo´

Duranguense

De duranguense is ontstaan in de Verenigde Staten onder de bevolking van Mexicaanse afkomst maar verder ontwikkeld in de noordelijke Mexicaanse staat Durango. In dit genre worden vaak thema´s bezongen die de Mexicaanse emigranten aangaan, maar desalniettemin is de stroming in de laatste twee decennia populair geworden door heel Mexico. Met meer percussiewerk, het gebruik van een keyboard en een sneller ritme, maakt dat de duranguense-muziek erg dansbaar is. De bekenste formaties hier zijn K-Paz de la Sierra, Alacranes Musical, Los Horóscopos de Durango en Grupo Montéz de Durango.

Grupo Montéz de Durango met ´Esperanzas´

Norteña

Wat ouder is de norteña. Eind 19e eeuw ontstaan op het platteland maar inmiddels geniet deze muziek populariteit door heel Mexico en ook in de grensstaten van haar noorderbuur. De norteña-muziek wordt gekenmerkt door het gebruik van de accordeon, contrabas, basgitaar, violen en een hoorbare invloed van Europese stijlen zoals de polka. Artiesten als Los Tigres del Norte, Intocable, Grupo Pesado, Los Tucanes de Tijuana zijn het meest geliefd.

Los Tigres del Norte met ´De Paisano A Paisano´

Een berucht subgenre van de norteña-muziek is de narcocorrido. Hierbij wordt gezongen over de het wel en wee van de drugsbazen, -kartels en het bijbehorende geweld. Het is verboden voor radio- en TV-stations om deze muziek uit te zenden, maar is desalniettemin populair in het noorden van Mexico, het zuiden van de Verenigde Staten en ook in Colombia. Volgens de muzikanten is er geen sprake van verheerlijking van het leven van de drugsmaffia, maar beschrijven zij slechts de feiten van wat zij om zich heen zien.

Een voorbeeld van een narcocorrido

De leden van de drugsbendes zijn het echter niet altijd eens met de onschuld van de muzikanten. De eerder genoemde Valentín Elizalde werd in 2006 doodgeschoten, vermoedelijk door leden van het Golfkartel. De reden hiervoor blijft onbekend, maar beweerd wordt dat de relatie die de zanger met het Sinaloakartel onderhield, aanleiding was tot zijn liquidatie. In 2007 had de duranguense-formatie K-Paz de la Sierra een optreden gepland in Morelia, de hoofdstad van de deelstaat Michoacán. Ondanks bedreigingen van drugsmaffia om er niet op te komen treden, ging het concert door. Na het optreden werd de hoofdzanger van de band, Sergio Gómez, ontvoerd en later dood aangetroffen. Dit zijn slechts twee voorbeelden van geweldsincidenten die zich hebben plaatsgevonden rondom de grupero-muziek.
Nu is het niet zo dat iedereen op grupero-feestjes met een kogelvrij vest danst. De incidenten zijn simpelweg het trieste gevolg van de geweldsspiraal die in sommige delen van het land heerst. De muziek zelf blijft ongeminderd populair, niet alleen in de provincie, maar ook in de hoofdstad. Nadat onlangs de tiende uitvoering van het festival Vive Latino in Mexico-Stad gehouden werd, zal dit weekend de eerste editie van het Vive Grupero plaatsvinden. Het is de eerste keer dat er op grote schaal een festival wordt georganiseerd voor de grupero-muziek. Ondergetekende zal erbij zijn want ik heb mijn kaartjes reeds bemachtigd!




Geschreven voor ´Mexico Vandaag´